حقوق شهود در تحقیقات اداری؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و اسنادبین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد

2 عضو هیات علمی دانشگاه

10.22034/mral.2023.1973542.1406

چکیده

تحقیقات و بازرسی های اداری ازجمله سازوکارهایی است که مقامات اداری معمولاً بعد از وقوع تخلفات در اداره اقدام به انجام آنها می نمایند.یکی از راههای جمع آوری اطلاعات کسب اطلاع از شهود و مطلعین است.اما ممکن است به آسانی مایل به ارائه اطلاعات علیه مقامات اداری نباشندو یابا خطراتی مواجه شوند.از این رو، پیش‌بینی برخی حقوق و تضمینات برای امنیت خاطرآنان ضروری به نظر می رسد. باتوجه به نبود مقررات حمایتی نسبت به شهود و مطلعان جهت مشارکت در تحقیقات و بازرسی های اداری در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و همچنین اسناد بین المللی مقرراتی درباره حمایت از شهود و مطلعان برای مشارکت در تحقیقات پیش بینی شده است. از سوی دیگر در مقررات مرتبط با مراجع شبه قضایی کیفری نیز به صورت پراکنده به حقوق شهود توجه شده است. ما در این مقاله با روشی تحلیلی-توصیفی و با رویکردی تطبیقی بر آنیم تا ضمن شناسایی برخی از مهمترین مصادیق این حقوق و تضمینات، چارچوبی حقوقی را فراهم آورده تا این حقوق برای شهود، مطلعین و دیگر شهروندان در فرآیند دادرسی اداری در دادگاههای اختصاصی شبه کیفری نیز قابل اعمال باشند.این امر با توجه به خلا وجود یک قانون آیین دادرسی اداری واحد قابل توجه است. در پایان، باتوجه به خلاء قانونی درباره حقوق شهود و مطلعان در فرآیند تحقیقات و بازرسی های اداری، پیشنهاد نمودیم تا مقنن، مراجع مقررات گذار و همچنین قضات اداری به این مهم توجه نموده و چارچوب قانونی و رویه قضایی مناسبی در این زمینه فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Witness rights in administrative investigations; A comparative study of Iranian law and international documents

نویسندگان [English]

  • syed loghman hosseini 1
  • shahram zarneshan 2
  • mohammadhadi soleimanian 2
1 Azad University, PhD student
2 University professor
چکیده [English]

Administrative investigations and inspections are among the mechanisms that administrative authorities usually carry out after violations occur in the administration.One of the ways to collect information is to obtain information from witnesses and informants.But it may be easy to provide information against the authorities.They will not be administrative or they will face risks.Therefore, it seems necessary to foresee some rights and guarantees for their safety.Due to the lack of protective provisions for witnesses and informants to participate in investigations and administrative inspections in the Criminal Procedure Law approved in 2012 and also the Statute of the International documents, provisions regarding the protection of witnesses and informants to participate in investigations have been provided.On the other hand, in the regulations related to quasi-judicial criminal authorities, the rights of witnesses have been paid sporadically.In this article, with an analytical-descriptive method and a comparative approach, while identifying some of the most important examples of these rights and guarantees, we have provided a legal framework for these rights for witnesses, informants and other citizens in the process of administrative proceedings in quasi-dedicated courts. can also be applied criminally.This is significant considering the absence of a single administrative procedure law. In the end, due to the legal vacuum regarding the rights of witnesses and informants in the process of investigations and administrative inspections, we suggested that the legislators, regulatory authorities, as well as administrative judges pay attention to this matter and provide a suitable legal framework and judicial procedure in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative investigation
  • rights of witnesses
  • rights of informants
  • administrative proceedings
  • International documents
انصاری، ولی‌الله، حقوق تحقیقات جنایی (مطالعه تطبیقی)، تهران: میزان، چاپ چهارم،
آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری (جلد 2)، تهران: سمت،
آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری، تهران: میزان، چاپ دوم،
پرو، روزه، نهادهای قضایی فرانسه، ترجمه: شهرام ابراهیمی و همکاران، تهران: سلسبیل،
خزایی، منوچهر، فرآیند کیفری، تهران: گنج دانش، چاپ اول،
رستمی، ولی و دیگران، دادرسی عادلانه در مراجع اختصاصی اداری ایران، تهران: گرایش،
عباسی، بیژن، حقوق اداری تطبیقی، تهران: دادگستر، چاپ اول،
کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات (جلد 1)، تهران: میزان، چاپ هشتم، 1392.
محسن‌زاده، آزیتا، ویژگی‌های رژیم حقوقی حاکم بر ادلّه اثبات دعوا در دعاوی اداری، تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه، چاپ اول،
نقش دادستان اداری در نظارت بر اداره، حفظ و احیای حقوق عامه، تدوین و تحقیق: مینا اکبری، تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه، چاپ دوم،
هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی (جلد 1)، تهران: سمت،
 
ابراهیم‌گل، علی‌رضا، «ابعاد شهادت در رسیدگیهای کیفری بینالمللی»، مجله حقوقی، شماره 37،
استوارسنگری، کوروش، «چیستی دادرسی اداری در ایران؛ دادرسی در اداره یا دادرسی بر اداره»، فصل‌نامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، سال دوم، شماره 4،
امامی، محمد و سید نصرالله موسوی، «مبانی نظری مراجع شبه‌قضایی و جایگاه آن‌ها در حقوق ایران»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و یکم، شماره 2،
امینی، زهرا و غلام‌حسین کوشکی، «بررسی تطبیقی حمایت از شهود در قانون آیین دادرسی کیفری ایران و منشور شهود انگلستان»، پژوهش حقوق کیفری، دوره ششم، شماره 21،
جزایری، عباس و لیلا سلیمانی، «حق سکوت گواه در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه»، دومین همایش ملی علوم انسانی،
حبیب‌زاده، توکل و مجتبی جعفری، «قربانیان و شهود در جنایات بین‌المللی: از حق حمایت تا حق بیان»، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 34،
خسروی، احمد و ولی رستمی، «الگوی مناسب برای تدوین قانون آیین دادرسی اداری در ایران و ضرورت آن؛ نظام فرانسوی یا انگلیسی؟»، مجله پژوهش حقوق تطبیقی، دوره هفدهم، شماره 2،
زارعی، محمدحسین و آزیتا محسن‌زاده، «نظام اثبات دعوا در دادرسی اداری»، فصل‌نامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 72،
سوادکوهی‌فر، سام، «تحلیلی از نظام دادرسی بر محور حقوق شهروندی»، مجله دادرسی، شماره 72،
غلام‌پور، مهدی و عباس تدیّن، «جلب شاهد از منظر حقوق ایران و اسناد بینالمللی؛ از هستها تا بایدها»، پژوهش‌نامه حقوق کیفری، شماره 8،
فردوست، غلام‌رضا و همکاران، «دادرسی عادلانه در پرتو اصول اخلاقی در مراجع شبه‌قضایی»، مجله اخلاق زیستی، دوره یازدهم، شماره 36،
قمری، اسماعیل، اکبر روایی و مسعود قاسمی، «تحلیلی بر اعمال قاعده مشروعیت تحصیل دلیل در دادرسی اداری»، فصل‌نامه حقوق اداری، سال هشتم، شماره 24،
مقدسی، محمدباقر و جواد یزدانی، «حقوق بزهدیدگان، شهود و مطلعان بیمار در فرآیند کیفری ایران»، نشریه حقوق پزشکی، دوره یازدهم، شماره 42،
نجابت‌خواه، مرتضی و همکاران، «آسیبشناسی ساختار و صلاحیتهای مراجع اختصاصی اداری در حقوق اداری ایران»، فصل‌نامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 77 و 78،
ج) پایان‌نامه
پرویزی‌ فرد، آیت‌الله، «حمایت از شهود در قوانین کیفری و اسناد بین‌المللی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران،
زارعی، عباس، «بررسی تطبیقی تحقیقات مقدماتی در حقوق داخلی و اساس‌نامه دیوان بین‌المللی کیفری»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی،
 
 
University, N. S., Administrative Investigations, North Carolina: NC State University, 2020
Australia, O. W., Guidlines conducting administrative investigations, Sydney: Ombudsman Western Australia, 2009
Security, U. D., Civilian Human Resources, Washington: United States Coast Guard, 2020
Hannibal, M., & Mountford, L., Criminal litigation Handbook, London: Oxford University Press, 2011
Gautay Gupta, N., Report on Protection of Witnesses, New Dehli: National Law Institute University, 2001
دوره 5، شماره 17
سال پنجم، شماره هفدهم، زمستان 1402
دی 1402
صفحه 115-139
  • تاریخ دریافت: 24 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 18 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 02 شهریور 1402